Translate

Thursday, 30 November 2017

Achumba Liklam

Taibang Malem Leikol Asida Mapu Magi Kanglam Tung-inna Pokngamdraba Meeoipok Oina Poklaba Meeoiba Eikhoina Malem Sinba Thungna Chattuna Mapu Magi Liklambu Thijari, Mapu Magi Mingkheibu Sonjari. Mapham Khuding Koidunasu, Laiphamlen Khuding Thungludunasu Pukningda Ingthaba Haibadumadi Ayambana Phangba Ngamnade. Param Lallaba Meeoisingna Adugumba Ingthaba-Tapthabatana Thallaba Nungairaba Punshi Adu Phangdabani.
He Meeoiba, Taibang Mapuna Thabiba Chingu Mapao Amatang Yaibi Khuding Younanaba Paodamlagedo Ngasidi-
Taibang Mapu Mahakti Namu Kanadasu Sadongdiye, Meeoiba Eikhoigi Khutsem Oiriba Khutna Saba Meetam Amatadasu Kaidongdiye, Thawai Panba Lengli-Palliba Potsak Amatagi Mawong Matou Loudunasu Saphongdiye. 
Mapu Magi Asengba Yaibirel ne, Yaibirel Mahakti Macha Manai Singgi Marakta Koipai-Paiduna Taibang Khumhei Yengduna Leibane. 
Namu Taibang Khudingmakki Thamoi Laiyumda Asengba Yaibirel Mahakna Matam Pumnamakta Ngabiye. Adugumba Mangal Adubu "Nungshiba" Koubane.
Nungshibanabu Leiraba Kallakpasu Leiroiye, Meehoubasu Leiroiye, Athibasu Leiroiye, Khambanbasu Leiroiye, Yengthibasu Leiroiye. Nungshibanabu Lengdraba Thamoi Ingthaba Phangbane, Wakhalsu Aphaba Khanbane, Tingchang-Laichang Leitabane, Awa Ana Leiroiye, Nungai Yaibi Marang Kaiganiye.
Laiphamlen Amatada Chatludrabasu, Koina Chattuna Mapu Mabu Thirudrabasu, Namu Taibang Eikhoigi Thamoi Laiyumda Matam Pumnamakta Mutpa Naidana Ngalliba Mapu Magi Lengdraba Khudol Nungshiba Kouba Mangal Ado Taibang Khudingda Sandoklasi. Mapu Mana Thabiba Malem Leikol Asibu Ingtha-Tapthaba Mapham Ama Oihallase.

- Lei Ro Mee

Friday, 3 November 2017

NAPAL KABA amadi NOLLUKPA

Punshigi tangkak amada "NAPAL KABA" haiba mahakna eibu pubikhi tamthiraba awaba amadi ekaibagi loknung amada. Loknung adudagi thoklaknaba hotnabada matam kaya mangkhi, leijaramba, heijaramba eigi mahei amadi heija singjaba kayasu mangkhi.
Madumakna eina khangjakhi, "NOLLUKPA" haibasina khudingmaktagi athoibani. Nollukpa yaodraba mahak adudi awabagi loknung taba lambi aduda chatliba meeoini.

Adungei Malem Leisemngei gi matangni, Atinga Kullu Shidaba na Mapaari Anida Nongkhong Koirunaba Thoudarabada, Mapaari Ahal Oiriba Lainingthou Sanamahi na Samma Panggal Kanba Mahakni Matagum Mapabung Ibongogi Thoujal Phangjarabada, Pamba Keirel Tongduna Nongkhong Koirunaba Khongsaankhi. Manao Ibungo Eputhou Nongda Lailel Pangkhangbadi Pangal Sarep Phadri Khan, Pallem Oibi Leimarembi Makada Nollukna Changjaduna Palem gi Paotak Loujaduna, Palem Magi Thousil na Taibang Mapu Oiba Phangjakhi.

Matou asumna "NAPAL KABA" haibasina meeoiba eikhoina phanggadaba khudongchaba amadi eikhoigi toujamal kaya arembada tahalli. Adubu "NOLLUKPA" haibasinadi eikhoibu punshigi lambida yaiphaba amadi harao-nungaiba kaya puduna lak-e.

-Lei Ro Mee

Monday, 30 October 2017

Thaaballei

Ngangranaba Korou Magaalna
Malem Leida Yeirakle,
Charoi Koubi Mahaksu
Tetu-tetu Khonglakle,
Thengidako Nahakti Thaballei
Yahou Thengmankhre Nahakki Leinamse,
Thanil gi Thabal Mangalda
Yeningthagi Ahing Leikolduda
Leinam Yelhoudraboi Nahakti.
Thaaballei Koubi Leirang Nahakti
Singel Laktasu Tinphadedo
Chinadedo Nappadasu Taibangna;
Ahing Leirang Nahakna
Chingkhei Phidup Hullaklabada
Karigi Yelli Leinam Nungshiba.
Taibang Khongchat Thugaige Khanbara
Mahousa Mabu Temsingnage Khanbara,
Ahingi Leirang Thaballei
Yellanu Nahakki Leinam Nungshiba
Phajillu Nahakki Pukning Epomsu;
Khumjillage Eigi Khorbaksu,
Tharage Eigi Khorjeisu
Kaihouraroi Amuk Leirang Nahakpu
Leple Puningshina Ngasidi
Waroubinu Warak Kabi Eihakpu.

Seirengba
Lei Ro Mee

Amambada Pothajage

Angaanba Mabu Natheiduna
Chiklaba Thaasigi Leikolsida;
Houkhraba Tamthira Thoudok Kayabu
Kaorage Khanna Lelliba Punshini
Thiribani Achikpasida Eigi Pothapham.

Chiklaba Ahingsina Marupni Eigi
Amamba Mahakna Thounani Eigi,
Mamlaba Ningsingba Thoktraba
Suklaba Ahinggi Leikolsina
Pothahalli Eigi Pukning-Wakhal.

Thoraklaganu Nangbu Ahinggi Thawan
Ningshinghallaganu Eigi Punshi Wari,
Tamthiraba Thoudok Kayaduna
Otlambani Eibu Mikup Khuding
Sinthahallambani Pirang Achikpa Khuding.

Ningshingbagi Mangal Piriba
He Atiyagi Langlaba Thawan,
Laklaganu Nahak Amuk Hanna Punshisida
Pothahanbiro Eibu Amamba Leikolsida
Ootpiraganu Amuk Chokthara Thawaisibu.

Chekla Laktagi Athoibi
Ho Nonggoubi Chekla Nahakna
Kouraro Naruploi Amamba Nonghou
Khumjinhanbiro Atiya Sinaba Ahingsida
Pothahanbiu Eibu Mikup Amata.

Tengthajariba:-
Lei Ro Mee

Friday, 27 October 2017

Hiyanggei gi Thaanil

Inglaba hiyanggei gi liri sitpa malanggi ayingba khangamdrabada taibang pumba masa masagi mayumda ningaidana tumkhul talli. Chikna Thenglaba Ahing mamei asida, sumangda da thariba phan mathakta phamduna atiyada thokliba nongallamdai thaaja mabu yengjaduna phumbangnaraba wakhal gi potlum puduna, nongdamba mabu amuk ninda touja madom tarak hikna-hikna tengthajari, Lamnganba. "Dada, Dada", emungdagi Linthoi na sonthangnaraba khonjel da Lamnganbabu Koubagi Khonjel tarak-e. "Lamnganba do, sumangda da phamliye Ebema, keidourage nangbu mama da haiyo" Macha gi makokta khutna tapna-tapna nanthabiduna Leima na taplappa khonjel da hairak-e. Mama na ahing nungthil khaidana mabu seba toubiba, amadi ahing tumdabana taiphet taraba mamagi matoudo yengladuna "Mama su Dada su eigidamak yam ware" cheiraktuda Lamnganba Ka da changlak-e. "Mama hoi karisu wadiye Ebema, nangna naba pharakpadune eikhoi mayamna ngairise" Lamnganba na changlakpagi sahum phangbada, Linthoi Lamnganba da uirum-uirum yengladuna hougatke touwi, "Emagi Ebema mama sougese, keigino nangna phuk hekta hougatke touridubu." Lamnganba su changsillak-e, mamitta piranggi eera chen, chinbal dana momon nok, sitharaba khonjel da, "Thoi, ei sida leiye haiyo keino nangna hainingliba." Leima na Lamnganba da phamung manakta leiriba chair aduda phammu hairamlaga thokhi. Mamana thokhibadu ningthina pangjaba ngamdaba mamit tuna Linthoi na yenghouwi. "Se Thoi, kei samak-u ge. Chak lamlabaro nangbu?" "Dada ei karisu chaning diye, nangdi nabuk yam phatte, Dada." Oinajaba mawongda yamna wana hairakpa Linthoi na khumlakhi. "Eh! Eina kamaina puk phatriba?" "Nangdi nathan nathanta mapan da phamaga thaa yengbado. Dada Thaanil kayam watlige?" "Ngasi ne Thoi, ngasise Hiyanggei Thaanil ne" "Ahangba Atiyada da thaaja mana matomta thokpadu ei yam yengninge Dada, eibu sumangda amukta pubiyo." Numit kayani phamungda hiptunata leiraklabada ngasidi Linthoi khoirangba amaga loinana Thaaja mabu yengninglure. "Mapan da yam inge, Nungshibi. Se ei thongnao hangdorake, thongnao dagi yengse." Lamnganba hougattuna thongnao hangdokke toubada, Linthoi na makhutta phaduna, "Talle Dada, eidi nangga sumangda da phaminaraga yenggani." Ningai kankhraba Linthoi ni, nongmata mana ningai tourakpada Lamnganba maithikhidaba yaokhidri. Magi ningai khangbanina Lamnganba upai leikhide. Phiyangkok tagi Linthoi gi Shwal ama louthoklaga inbire, Nungsibana seba toubirakpasi nupi oibi singgidi khwaidagi haraojabi ni haibadu kuchu-kumen thoktrabasu maka lamna momon minok tamba ngamdrabasu, Linthoi gi maithongsinadi taklare. Lamnganba na Linthoi bu magi lengjumda ngathahallaga konbiduna taptappa khongthangda puthoraktuna sumanggi gi phal mathaktuda phamhalli. "Thoi, se tapna phamdarak-o, se tapna-tapna" Magi ka dagi sumang phaoba thoklakpasida Linthoi sonmankhibana sor mapi honjei. Sor thabet-thabet holladuna, "Dada nangsu enakta phammo." Lamnganba Linthoi gi manakta taplapna phamtharaklabada Linthoi na nungshiba magi lengjumda makok ngathajaduna taplappa khonjel da, "Dada, eikhoi anigi luhongba numitto kayam watlige." "Kuidre nungshibi, mathang thaa gi Thaanil numittudane eikhoi anigi luhongba." Phajinba ngamhoudraba chinbal khumkhiba paokhum, adubu wahang aduna Lamnganba gi thamoidadi oirare khangamdraba meichak lising-lising. Paokhum adu tabada Linthoi haiphet momon nokchei, "Dada" Lamnganbabu nungshina yengjei, "adudi kuidre ei naba yam thuna phaninge, Doctor na ei karamkanda naba phani haige, Dada?" Nungshibi mana haraojaba ubada Lamnganba, "Yam thuna pharani haiye" thamoinungda omduna chakliba meichak aduna khamba ngamhoudana eehourakhi mitki pirang Lamnganba gi mitludagi. Pirang adubu ubada Linthoi maithong langsilladuna taniklaba khonjel da hairakhi, "Dada eina naba pharani hairaga karigino nangna kapliba ?" sintharakhi magi mitludagi su piranggi marik-marik "Angaobi karigino nangna kapliduna" masagi mitki pirang teithok-teithokna taniklaba khonjel ga loinana hairakhi Lamnganba. Amuk Linthoi gi pirang na chotlaba maithong adubusu teithokpikhi. "Dada karigino nangna kapliba?" "Yengo Thoi thaajabu ngamjabi nanggi maithongbu ujabada, thaaja mana haraojarise. Nangna ngasi phagatlakpasi ubada eisu haraomanbagi tarakhiba peerangne nungshibi." Sontharaba Linthoi, nungshiba magi wahei adu tabada momon noklaga "Dada, ei yam chokthare ngaihaktang swaida pothage eibu sumbiyo, Dada." Linthoi na mangonda ngatharakpaduda Lamnganba na Linthoi bu khut oina konsinbiduna ngouraba maithongsida choijainana tarakliba samlang adubu khut yetna haidokladuna-
'Chikna Inglaba Ahingda Ingna Ngallibi Ho Thaaja Sumbiyune Nangna Eigi Nungshibi.' 'Chikna Inglaba Ahingda Ingna Ngallibi Ho Thaaja Thembiyune Nangna Eigi Nungshiba' 'Tanglou Thenglaba Ahing Nangna Ningsinghalli Houkhraba Nungshi Wari Ahingsida Libiyu Thaaja Nangna Eigi Nungshibagi Wari' 'Loinaidaba Warini Nungshibagi Libiyu Ho Eta Thaaja Thembiyune Eigi Nungshiba'
"Dada, ei sor honba yam ware" "Thoi, Nang keisu touroiye" meepaiba-pakhatpa khonjel da Lamnganba na Linthoi bu chetna konsinduna makhol houna hairakhi. "Mama, Thoi se keinoma toure" Lamnganba pakhatna Linthoi gi Mama Leima bu kourakhi. "Dada, eibu thadok..." Amuktang Lamnganba gi khudang anida chetna khangpai paisillamlaga, hakchang matabu Lamnganba gi tampakta yata-hallamlaga thawaina mana chekla oina mapham khangdana paikhre. "Thoi, nang yaodraba taibang sida ei ethanta karigino thambiramliba. Thoi ei nangbu thadokpa ngamloiye" Linthoi gi makok konduna, makhol thokna tengthajari. Meepaiba khonjelda, "Keidoure haibano Ibungo?" Chenthorakhi Leima. Leiramliba Linthoi gi mawongdu ubada, Leima kokchaobi kakhre, "Emagi Ebema kari matouno nangna oiramliba phibamsibu, emadi mangjaredana Emagi Ebema" lektha lekthana machagi thawai yaodraba hakchang bu konduna tengthajari. "Thoi eibu bidai pinabagira nangna eibu ngairamliba, Thoi hougatlo, nangbu luhongba kuidre naba yam phaninge hairambadai" sitha sitha Lamnganba toupham khangdana tengthajari.
"HIYANGGEI GI THAANIL NANGNA LIBA LOISILLAMDRABA NUNGSHI WARI KANANA LOISINBIGANI, LOISILLAMDRABA WARI ADUNA THAMOI ANIBUDI SETNAHANBIRARE AMUK HANNA TAISINABA YARAROIDABA KHONGPHAM AMADA"